Jorg OMT Specials 28 januari 2011, 19:20

Leestijd: 12 minuten

Kan dat nou niet beter, Apple?

Wij Apple-liefhebbers vallen als een blok voor het oog voor detail dat het bedrijf aan de dag legt. De Mac is daarop geen uitzondering. Wij zijn gecharmeerd door de kleine details. Zo mag ik nieuwe Mac-gebruikers graag wijzen op de kleine dingen die het systeem zo bijzonder maken (wist je bijvoorbeeld dat het zeer kortstondig indrukken van de Caps Lock-toets geen effect heeft, en dat hiermee voorkomen wordt dat iemand per ongeluk al zijn teksten in hoofdletters produceert, maar dat een even korte toetsaanslag wel voldoende is om de Caps Lock-functie weer uit te schakelen?). Soms kijken nieuwe Mac-gebruikers ons verbaasd aan wanneer we ze over dit soort zegeningen vertellen, maar gelukkig veel vaker nog raken ze snel overtuigd van de vele kleine en grote eigenschappen die het gebruik van een Mac zoveel prettiger maken dan die van computers die werken met dat andere besturingssysteem.

Wanneer we bedenken dat Apple nauwelijks zaken aan het toeval overlaat, en waar mogelijk de volledige regie in de hand wil houden om zodoende een perfecte gebruikerservaring te kunnen garanderen, is het des te vreemder dat er nog steeds een aantal zaken zijn die erg “on-Apple” aanvoelen. Hiermee worden we met name geconfronteerd wanneer we een nieuwe Mac voor vrienden of familie moeten installeren (zoals mij onlangs ook nog overkwam). Ik betrap me erop dat ik geroutineerd een aantal standaard handelingen uitvoer op een nieuwe Mac, die nauwelijks aan nieuwe gebruikers uit zijn te leggen. Laat staan dat ze een toonbeeld zijn van de Apple-perfectie waarover ik de verse bekeerling zo vaak en zo uitgebreid verslag heb gedaan.

In dit artikel noem ik een aantal van deze smetjes. Geen van allen onoverkombaar, maar desondanks aandachtspuntjes voor Apple.

iTunes-account zonder creditcard

De iTunes Store (oorspronkelijk iTunes Music Store genoemd) werd in 2001 gelanceerd in de Verenigde Staten. In 2004 volgde onder meer de opening van de Nederlandse vestiging. Hoewel de mediawinkel dus alweer ruim 6 jaar in ons land beschikbaar is, lijkt het betalingssysteem dat aan de gebruikers-accounts is gekoppeld nog steeds behoorlijk op Amerikaanse leest gestoeld.

Het hebben van een Apple ID dat is gekoppeld aan de iTunes Store wordt steeds relevanter. Niet alleen muziek, maar ook iPhone- en iPad-apps en op korte termijn e-books, worden via deze weg verkocht. Onlangs is hier de Mac App Store aan toegevoegd, en het zal niet lang meer duren voordat deze software-winkel het belangrijkste distributieplatform voor Mac-programma’s zal worden. We kunnen dus stellen dat elke Mac-, iPhone- of iPad-bezitter over een iTunes-account dient te beschikken. Maar waarom is het aanmaken van zo’n account dan voor veel Nederlandse gebruikers zo’n crime?

Bij het aanmaken van een iTunes-account kan eenvoudigweg een creditcard-nummer worden opgegeven waarvan Apple de betalingen van aankopen in de Store kan afschrijven. Het proces is redelijk eenvoudig, mits men inderdaad over een creditcard beschikt. En helaas is dat in sommige landen buiten de Verenigde Staten, waaronder Nederland, allesbehalve een vanzelfsprekendheid. Het hebben van een creditcard is uitermate handig bij het doen van aankopen via buitenlandse webstores, maar desondanks zijn er veel Nederlanders die om verschillende redenen geen creditcard kunnen of willen gebruiken. Bijvoorbeeld omdat ze te jong zijn.

Het is mogelijk om ook zonder creditcard een betaal-account in iTunes aan te maken, maar dat proces verloopt alles behalve soepel. Om duistere redenen heeft Apple, ‘s wereld grootste online media-verkoper, ervoor gekozen om het koppelen van accounts aan een standaard bankrekening uit te besteden aan de private onderneming Click-and-Buy. De gebruiker wordt verwezen naar een aparte website, waarop een aantal complexe handelingen moeten worden uitgevoerd om een account bij deze firma aan te maken (inclusief verificatie van de gebruiker middels een SMS-bericht op de telefoon). Vervolgens moet dat account in iTunes weer gekoppeld worden aan het nieuwe Apple ID.

Je vraagt je af waarom Apple deze alternatieve betalingsmethoden niet zelf in de hand houdt. Ik begrijp dat dit een complexe zaak is, omdat er voor de verschillende landen met verschillende systemen rekening moet worden gehouden. Desondanks lijkt Apple me een partij die groot genoeg is om deze complexiteit voor lief te nemen, om zodoende de gebruikers te ontlasten. Waarom in Nederland bijvoorbeeld niet de mogelijkheid toevoegen om te kunnen betalen met iDeal? Vrijwel de gehele populatie beschikt immers over toegang tot Internetbankieren.

Bovendien is het me meermaals overkomen dat ik (jonge) mensen sprak met een iPhone, die niet (!) over een iTunes-account beschikten. Zijn waren in de volstrekte overtuiging dat daarvoor een creditcard benodigd was, en hadden zich neergelegd bij het gegeven dat zij niet van de App Store gebruik konden maken. Het lijkt er op alsof Apple de Click-and-Buy optie goed verborgen wil houden, omdat het zich ook lijkt te realiseren dat dit een complex alternatief is dat hooguit in noodgevallen moet worden gebruikt. Maar misschien spelen er politieke motieven mee, en is het voor Apple (financiëel) aantrekkelijker om betalingen via de creditcardmaatschappijen af te handelen.

Account aanmaken voor iChat

iChat is een prachtig instant-messaging programma. We zien in dit programma de unieke voordelen van een Apple-product terug, waaronder de naadloze integratie met de rest van het systeem (zo kan de online-status van een persoon worden weergegeven in de lijst met mailtjes in Apple Mail). Voor de broodnodige hulp-op-afstand aan onze nieuwe Mac-vrienden is het zelfs onontbeerlijk: schermdeling maakt het uitvoeren van handelingen op de computer van een nieuwe Mac-gebruiker kinderlijk eenvoudig, en de audio-chat die tegelijk met de schermdeling actief is stelt ons in staat de andere partij direct van uitleg te voorzien.

iChat is gebaseerd op het chat-protocol van de AOL Instant Messenger (AIM). Gebruikers van iChat kunnen gebruik maken van een AIM-account, en kunnen zonder problemen chatten met andere gebruikers van AIM, ongeacht het computerplatform dat zij gebruiken. AIM is een populaire chat-client in Amerika, maar wordt daarbuiten nauwelijks gebruikt. Alternatieven als Windows Live Messenger (MSN) of Google Talk (Jabber) zijn hier veel gangbaarder. Helaas biedt iChat geen optimale ondersteuning van deze protocollen, waardoor communiceren met gebruikers van deze programma’s niet mogelijk is.

Hoewel er uiteraard ook Mac-versies van deze andere chat-programma’s beschikbaar zijn, willen we de nieuwe gebruiker vaak graag overtuigen van de noodzaak om (ook) iChat te gebruiken. Al was het maar om onszelf te verlichten bij het geven van ondersteuning. Je zou ook hier verwachten dat Apple het eenvoudig zou hebben gemaakt om een account in iChat te activeren. Niets is echter minder waar.

Het is mogelijk om een MobileMe-account te gebruiken als iChat-account, maar MobileMe is zoals bekend niet gratis. We zullen weinig gebruikers zo ver krijgen om de gevraagde 79 euro per jaar te betalen, enkel om een chat-programma te kunnen gebruiken. Vroeger was het zo dat een aangemaakt proef-abonnement op MobileMe of DotMac bruikbaar bleef in iChat, ook wanneer de proefperiode was verlopen. In 2008 heeft Apple deze policy veranderd. Na de proefperiode vervalt het iChat-account, maar wordt geparkeerd zodat het na betaling van de MobileMe-abonnementskosten weer beschikbaar komt.

We zijn dus in de meeste gevallen genoodzaakt om een gratis AIM-account aan te maken. Helaas kan dit wederom niet in het programma zelf. We zullen ervoor moeten uitwijken naar de website van AIM waar ons een in- en in-lelijke, en bovendien veel te uitgebreide lijst met vragen wordt voorgeschoteld. Als we geluk hebben en de verificatie-code goed hebben overgenomen (iets wat geen sinecure blijkt), dan is ons account gereed. Een koppeling met iChat ontbreekt, waardoor we zelf naar het programma terug moeten keren om de nieuwe account-gegevens in te voeren.

Hoe vervelend het is om van een derde partij afhankelijk te zijn voor het aanmaken van een gebruikers-account is mij de afgelopen dagen ook pijnlijk duidelijk geworden. De AIM-website geeft een vreemd foutmelding bij het aanmaken van een account, en breekt vervolgens het proces af. Mij rest niets anders dan wachten tot AOL dit probleem heeft bemerkt en opgelost.

En nu we het toch over iChat hebben: De grootste tekortkoming van het programma is het ontbreken van een mededeling wanneer iemand je aan zijn iChat-contactenlijst heeft toegevoegd. Deze gebruiker zal zijn iChat-partner op een andere wijze op de hoogte moeten stellen van zijn account-naam (bijvoorbeeld via e-mail), zodat de andere partij ook deze gebruiker aan zijn lijst kan toevoegen. Andere chat-programma’s, zoals Windows Live Messenger, geven de gebruiker hier automatisch bericht van. Waarschijnlijk heeft ook dit te maken met technische of politieke beperkingen die het gevolg zijn van het gebruik van het chat-protocol dat Apple niet in eigen beheer heeft.

Standaard instellingen bij nieuwe Mac OS X-installatie

Mac OS X is een zeer flexibel besturingssysteem, dat op zeer veel vlakken door de gebruiker naar zijn hand gezet kan worden. Een keur aan instellings-opties maakt dat Apple zelf een keuze heeft moeten maken voor de standaard-instellingen die we aantreffen op een nieuwe Mac, of na een verse installatie van OS X. De keuzes die Apple gemaakt heeft zijn echter niet allemaal even logisch.

Uitgangspunt lijkt eenvoud en minimalisme te zijn geweest, maar ik denk dat Apple hier op een aantal vlakken een beetje is doorgeslagen. De rechtermuisknop op een Magic Mouse (of de rechtsklik-optie met twee vingers op een trackpad) staat bijvoorbeeld standaard uit. Ik was ooit op bezoek bij een enthousiaste nieuwe bezitter van een iMac, die zich desondanks beklaagde over de afwezigheid van de tweede muisknop. Hij was niet op de hoogte van de mogelijkheid om deze middels een vinkje bij Systeemvoorkeuren te kunnen activeren.

Nu is de Mac inderdaad te bedienen met maar één muisknop, zijn de meeste context-gevoelige menu-opties ook wel elders te vinden, en blijft het altijd mogelijk om te Ctrl+klikken om de rechtermuisknop na te bootsen. Maar waarom lijken andere beslissingen voor standaard-opties daar dan weer haaks tegenover te staan? Neem nu de aanwezigheid van de knoppen voor het maken van een nieuwe map of het wissen van een bestand in de knoppenbalk van een Finder-venster. Het aanmaken van een nieuwe map wordt zonder deze knoppen, en zonder de rechter muisknop, een hele toer die de gebruiker langs lange lijsten in de menubalk voert. De knoppen zijn eenvoudig toe te voegen, en vervolgens zichtbaar in elk Finder-venster. Waarom staan ze er niet standaard?

Ook de weergave van iconen van documenten en programma’s op het bureaublad en in de Finder-vensters is spartaans. Ik vermoed dat de keuzes hierachter voornamelijk een historische grondslag hebben, maar met de huidige afmetingen van beeldschermen en de processorkracht van moderne computers liggen de uitgebreidere weergavemogelijkheden veel meer voor de hand.

Zo kunnen we de afmetingen van de iconen veranderen, een extra informatieregel onder de iconen toevoegen (bij schijven wordt hier bijvoorbeeld de beschikbare ruimte getoond, bij afbeeldingen zien we de afmetingen), en de weergave van voorvertoningen in de iconen aanzetten, zodat een miniatuur-weergave van het document of de afbeelding wordt weergegeven, in plaats van een generiek document-icoon. Het zijn instellingen die ik meteen activeer op een nieuwe Mac, en ik vraag me af waarom Apple dit niet standaard doet.

Over de positionering van de Dock aan de onderzijde van het scherm, en waarom ik vind dat een verticale positionering aan de linkerzijde veel meer voor de hand ligt, heb ik eerder een artikel geschreven , en zal dat hier dus verder niet behandelen.

Map-structuur in iPhoto

Windows-gebruikers zijn gewend om zelf de hand te hebben in het ordenen van hun media-bestanden. Hiertoe maken zij vaak complexe hierarchieën van mappen aan waarin zij hun muziek of foto’s bewaren. Programma’s als iTunes hanteren een compleet andere strategie: de gebruiker wordt niet langer vermoeid met bestandsnamen en mappen, maar wordt geacht te denken in termen van artiest, album en nummer. Wanneer een nieuwe track aan iTunes wordt toegevoegd, bijvoorbeeld door het rippen van een CD, wordt deze automatisch met de juiste meta-data in iTunes opgenomen. De gebruiker kan vervolgens via genre, artiest en album elk gewenst nummer terugvinden. De muziek in iTunes is vervolgens in alle programma’s voorhanden waar deze relevant is (bijvoorbeeld in iMovie bij het selecteren van een achtergrondtrack, of in iPhoto bij het weergeven van een slideshow). Bovendien worden ze automatisch gesynchroniseerd met iPod of iPhone.

De meeste gebruikers zijn vrij snel te overtuigen van de voordelen van het op deze manier ordenen van muziek. Anders ligt het bij foto’s. Veel gebruikers die gewend waren om zelf hun foto’s te ordenen, maakten hierbij gebruik van geneste map-structuren. Een mapje “vakantie”, met daarin de mapjes voor de uitstapjes naar Berlijn en Parijs bijvoorbeeld.

iPhoto is een geweldig programma. Demonstraties van de slideshows en het zoeken van foto’s op basis van gezichten of locaties oogsten altijd veel bewondering. Maar het ontbreken van de mogelijkheid om zelf een mapstructuur aan te maken weerhoudt veel gebruikers van de overstap. De “gebeurtenissen” in iPhoto kennen een platte hierarchie, sub-niveau’s zijn niet mogelijk. Elke verjaardag, vakantie of dagtocht staat in dezelfde, lange, lijst met gebeurtenissen.

Het aanmaken van gebeurtenissen op basis van datum is erg eenvoudig, en nieuwe foto’s worden automatisch uit de camera geladen en in een nieuwe gebeurtenis geplaatst. Voor veel gebruikers volstaat deze methode, maar de mogelijkheid om de gebeurtenissen te ordenen zou meer dan welkom zijn. Het is in iPhoto wel mogelijk om handmatig mappen aan te maken en hierin foto’s van verschillende gebeurtenissen te plaatsen, maar deze worden dan allemaal op één niveau geplaatst, de bestaande onderverdeling in gebeurtenissen verdwijnt.

Het zou iPhoto sieren wanneer het de gebruiker iets meer mogelijkheden zou bieden. Of zou Apple liever zien dat we Aperture betrekken uit de Mac App Store, ad 63 euro?

Conclusie

Het is fijn dat wij, lezers van One More Thing, nieuwe gebruikers kunnen adviseren en bijstaan bij de configuratie van hun nieuwe Mac. We nemen ze complexe handelingen uit handen, en stellen een aantal zaken dusdanig in dat de kracht van OS X nog meer naar voren komt. Helaas zal het overgrote deel van de nieuwe Mac-gebruikers niet op deze hulp kunnen buigen. Veel van hen zullen niet eens weten dat sommige instellingen eenvoudig zijn aan te passen.

Enige tijd geleden schreef ik een e-book met de naam “Overstappen van Windows naar Mac OS X”, wat specifiek uitgaat van de basiskennis van Windows (de meeste nieuwe Mac-bezitters zijn namelijk geen computer-analfabeten). Aan de hand van de opmerkelijkste verschillen tussen beide systemen wordt de nieuwe gebruiker wegwijs gemaakt in OS X. Het e-book is gratis beschikbaar in Epub-formaat, en kan dus ondermeer worden gelezen in iBooks op de iPad of iPhone. Wellicht een handig naslagwerk om nieuwe Mac-gebruikers op te wijzen.

Ondertussen kunnen we alleen maar hopen dat Apple een aantal van de zaken die in dit artikel zijn aangestipt oppakt voor verbetering in een volgende versie van Mac OS X. Laten we onze hoop vestigen op de komst van Lion in het najaar. De eerste ervaring met een Apple-product is vaak geweldig, maar kan altijd nog een beetje beter.