Jorg Nieuws 28 januari 2010, 05:16

Leestijd: 14 minuten

iPad – De eerste observaties en ontdekkingen

Nog maar enkele uren geleden heeft Apple de iPad officiëel aan de wereld gepresenteerd. De presentatie vormde de climax na een jarenlang aanhoudende geruchtenstroom over de mogelijke introductie van een Apple tablet.

Net als alle Apple-fans (waaronder André van Duin, die in de aflevering van De Wereld Draait Door van vanavond uitgebreid over zijn Apple-liefde en zijn hoge verwachtingen van de iPad vertelde), hebben ook de One More Thing-redacteuren de verslaggeving rond de introductie nauwlettend gevolgd. Het product wordt in verschillende uitvoeringen gelanceerd, en de eerste versies zullen tegen het einde van maart in de winkels zijn te vinden. Tot die tijd zullen we het moeten doen met de informatie die Apple ons gaf tijdens de presentatie, de korte indrukken van journalisten terplekke, en de gloednieuwe iPad-pagina’s op de Apple website.

Hoewel er nog nog maar enkele uren zijn verstreken sinds de introductie van de iPad, en ik alle indrukken nog niet helemaal op me in heb laten werken (tjongejonge, wat is-ie mooi!), waren er een aantal zaken die me opvielen in de eerste berichten. Hieronder enkele van deze opvallende zaken, in volstrekt willekeurige volgorde.

iBooks, iBookstore en ePub
Apple introduceerde voor de iPad een uitbreiding op het huidige aanbod uit de iTunes Store: de verkoop van boeken. Via een applicatie genaamd iBooks (grappig om te zien hoe de naam iBook, de illustere voorganger van de MacBook, op deze manier nagenoeg een rentré maakt) is het mogelijk om boeken te kopen. Ook het lezen van de boeken gebeurt in deze iBooks applicatie, waarbij uitzonderlijk veel zorg is besteed aan de presentatie van de boeken en het zo natuurgetrouw mogelijk weergeven van de pagina’s.

Opvallend was de opmerking van Steve Jobs dat Apple het ePub-formaat had omarmt voor de electronische boeken. Opvallend, omdat ePub een open formaat is voor distributie van e-boeken.

De vraag is of dit nu betekent dat de ePub boeken uit de iBookstore ook gelezen kunnen worden op andere e-readers en met de juiste applicaties op een desktopcomputer, en of de iBook applicatie op de iPad ook ePub-boeken van andere leveranciers kan weergeven.

Belangrijk is om hierbij in acht te houden dat het ePub-formaat slechts de opmaak en meta-data van de boeken specificeert, en niet de eventuele kopiëerbeveiliging of DRM. Deze kan als optie aan een ePub-bestand worden toegevoegd. Onduidelijk is of deze vorm van DRM (die logischerwijs gebaseerd lijkt te gaan worden op FairPlay, dat nu ook gebruikt wordt voor apps in de App Store, en tot voorkort ook bij muziek) ook bij de boeken wordt toegepast.

Hoewel Apple hoog van de toren blaast over het verdwijnen van DRM bij muziek in de iTunes Store, blijft het bedrijf vasthouden aan DRM bij films en TV-series. Welke kant de wind dit keer gaat waaien is nu nog niet te zeggen. Wil Apple met de iBookstore een unique selling point bieden voor iPad-bezitters, of hecht het grotere belangen aan een eventueel grotere afzetmarkt van e-readers?

Vervolgens is het interessant om te zien of we ePub-boeken (en boeken in andere formaten, zoals PDF) straks via iTunes kunnen uploaden naar de iPad om ze te lezen in de iBook applicatie. Aangezien Apple al heeft aangegeven dat ook voor boeken iTunes de centrale poortwachter zal worden op de Mac, ligt dit voor de hand. Immers: alle andere media kunnen via iTunes ook naar beide zijden worden gesynchroniseerd.

Tenslotte: Kunnen derde partijen straks hun boeken rechstreeks verkopen via de iBookstore (zoals ze nu apps kunnen aanbieden via de App Store), of zal er altijd een contentdeal met Apple moeten worden gesloten (zoals nu muziek wordt verkocht in de iTunes Store). In dat laatste geval kunnen we ons troosten met de gedachten dat het elke uitgever natuurlijk vrij staat om een eigen e-book applicatie voor de iPad uit te brengen, zoals de Kindle app die nu ook al voor de iPhone beschikbaar is.

Micro SIM
Een van de grootste verrassingen van de presentatie -afgezien van de zeer aantrekkelijke prijzen- was het gegeven dat de iPad naast een Wi-Fi-only uitvoering, ook een uitvoering krijgt met Wi-Fi en 3G-ondersteuning. Deze 3G-ondersteuning is evenals bij de iPhone gebaseerd op de GSM/UMTS/HSDPA-standaard, wat betekent dat het apparaat nagenoeg wereldwijd op mobiele netwerken is te gebruiken.

Het 3G-toestel wordt contractloos geleverd en is SIM-lock vrij. In de presentatie van Apple werd bekend gemaakt dat Amerikaanse klanten direct op de iPad zelf een maandabonnement voor dataverkeer kunnen afsluiten, wat ze ook elke maand weer kunnen opzeggen. Dergelijke voorwaarden zullen waarschijnlijk per land er per telecomaanbieder gaan verschillen.

Opmerkelijk was de aankondiging dat de iPad niet over een normaal SIM-slot beschikt, maar moet worden voorzien van een Micro SIM. Deze zeer ongebruikelijke variant is kleiner dan een gewone SIM-kaart, en daarom zal een gewone SIM-kaart dus niet bruikbaar zijn in het toestel. De Micro SIM is geen Apple-specifieke standaard, maar een variant die al langer gebruikt wordt in specifieke apparatuur die moest kunnen communiceren over bepaalde afstanden, en waarbij spraaktoepassingen geen directe rol spelen.

Het is dus mogelijk dat aanbieders de Micro SIM alleen uitleveren in combinatie met specifieke abonnementen. Of een klant een Micro SIM kan eisen van zijn provider voor elke willekeurige abonnementsvorm, is op dit moment nog niet duidelijk.

Keyboard Dock en Bluetooth toetsenbord
Een van de minst verwachte accessoires voor de iPad is ongetwijfeld het Keyboard Dock, en curieuze combinatie van een dock waarin de iPad rechtop geplaatst kan worden, met daaraan vast een full-size toetsenbord. Curieus, omdat Apple hiermee (en met de aankondiging van de iWork-applicaties) de iPad ontheft van de “mediaplayer-only”-status, en het apparaat hiermee als een serieuze concurrent kan worden gezien van netbooks en laptops, en in beperkte mate zelfs van de eigen MacBook-lijn.

Een veelgehoorde wens van iPhone-gebruikers wordt dit keer ingewilligd: de iPad zal ook bluetooth-toetsenborden ondersteunen. Of die ondersteuning beperkt blijft tot het eigen Apple Wireless Keyboard, of dat elk bluetooth-toetsenbord kan worden gebruikt, is nog niet duidelijk.

SDK 3.2, SDK 4.0 en nieuwe OS-features
Vandaag werd ook de laatste versie van de Software Development Kit waarmee iPhone-applicaties kunnen worden geschreven gepresenteerd. Met deze versie 3.2 is het mogelijk om ook applicaties te schrijven die specifiek van het grote beeldscherm en de capaciteiten van de iPad gebruik maken

De versies van het iPhone OS en de SDK gaan in de regel gelijk op, en iPhone OS 3.2 is dan ook het OS wat op de iPad aanwezig is. Opvallend genoeg is iPhone OS 3.2 niet geschikt voor de iPhone en de iPod touch. Dat maakt dat ik vermoed dat 3.2 slechts een tussentijdse oplossing zal zijn, voor het verschijnen van SDK 4.0 en iPhone OS 4.0

De kans is aanwezig dat Apple, evenals in voorgaande twee jaren, in maart weer een Apple SDK-evenement organiseert, waarop de nieuwe OS-features worden gepresenteerd, en de mogelijkheden waarop ontwikkelaars hiervan gebruik kunnen maken. De iPad zal ook gebruik kunnen maken van de nieuwe kernfunctionaliteiten van het nieuwe OS (waarbij bijvoorbeeld te denken valt aan het verbeteren van de grootste huidige terkortkomingen van de iPhone, zoals universele notificaties en vormen van multitasking).

Ik denk dat het zelfs mogelijk is dat dit SDK-event wordt gehouden vóórdat de eerste iPads eind maart in de winkel liggen, en dat deze apparaten dan reeds vanaf het begin zijn voorzien van OS 4.0. Apple kan zijn redenen hebben om nu nog niet over die features te willen praten, bijvoorbeeld om de overbruggingsperiode tussen aankondiging en release van het nieuwe iPhone OS te verkorten om concurrenten niet in de kaart te spelen.

App Store fragmentatie
Tot dusver was het zo dat vrijwel alle apps in de App Store op alle typen iPhones en iPod touches zijn te gebruiken. Hoewel er tussen de eerste generaties en de laatste generatie van de iPhone fundamentele hardwarematige verschillen zijn (met name in de processorsnelheid en de hoeveelheid aanwezig RAM-geheugen), houden ontwikkelaars in de regel rekening met de beperkingen van de eerste toestellen, en werken alle programma’s op alle apparaten. Dit was een sterkte troef die Apple graag speelde in vergelijkingen met de gefragmenteerde marktsituatie bij Windows Mobile en Android.

Nu de iPad, met zijn grote 1024×768 pixels tellende beeldscherm, is toegevoegd aan het arsenaal apparaten waarvoor met de iPhone SDK toepassingen kunnen worden ontwikkeld, lijkt hier verandering in te komen. iPhone-applicaties kunnen wel gebruikt worden op de iPad (“downwards compatible”), maar omgekeerd zal dit niet altijd het geval zijn.

Ontwikkelaars kunnen “universele” applicaties maken voor iPhone en iPad, maar kunnen zich ook exclusief op de iPad richten. In de App Store zal een gebruiker hier weinig van merken: het toestel zal alleen de compatible programma’s in het aanbod opnemen. In de marketing en communicatie rondom deze apps zal het wellicht iets ingewikkelder worden om uit te leggen welke applicaties wel, en welke niet voor alle toestellen geschikt zijn.

Toegang tot bestanden
Een van mijn grootste persoonlijke ergernissen bij de iPhone, is de beperkte en vaak omslachtige manier waarop een applicatie op de iPhone kan communiceren met een applicatie op de desktop, bijvoorbeeld om documenten over te plaatsen. Ik schreef daar een half jaar geleden al een artikel over.

Volgens eerste berichten van mensen die met Apple-medewerkers spraken tijdens het evenement, zal de iPad een gedeelde directory krijgen waartoe alle applicaties toegang krijgen, zodat het makkelijk wordt om onderling gegevens uit te wisselen (iets wat nu schier onmogelijk is). Bovendien zal deze directory met bestanden toegankelijk zijn op de computer waneer de iPad wordt aangesloten, zodat er bestanden naar toe en vanaf gekopiëerd kunnen worden. Een verademing.

Beeldverhouding
De iPad heeft een resolutie van 1024×768 pixels, en een beeldverhouding van 4:3, vergelijkbaar met oude televisietoestellen. Deze verhouding is ideaal wanneer de iPad in portrait-weergave wordt gebruikt, omdat het dan ongeveer dezelfde verhoudingen heeft als een boek of vel papier. Voor de weergave van videomateriaal en films wordt het toestel in de liggende stand gebruikt. Aangezien het meeste videomateriaal tegenwoordig in 16:9 breedbeeld wordt geschoten (en in het geval van sommige speelfilms zelfs in het nog bredere 21:9 formaat), zullen deze films met aanzienlijke ongebruikte zwartruimte boven en onder het beeld worden weergegeven op de iPad.

Evenals de iPhone zal ook de iPad de video beeldvullend maken wanneer er op wordt gedubbeltikt, maar omdat de iPad een “vierkantere” verhouding heeft dan de iPhone, zal er relatief meer beeldmateriaal buiten beeld verdwijnen.

Voor het weergeven van de meeste foto’s (die vaak in 4:3 of 3:2 beeldverhouding worden gemaakt) is het beeldscherm van de iPad uiteraard optimaal geschikt.

3G-versie beschikbaarheid
Wie de teksten over de beschikbaarheid van de Wi-Fi en Wi-Fi/3G versies van de iPad goed leest, ziet dat de Wi-Fi versie wereldwijd beschikbaar zal komen, maar dat de Wi-Fi/3G uitvoering in Amerika “en een select aantal andere regio’s” beschikbaar komt.

Hopelijk impliceert dit niet een lange wachttijd voor ons Nederlanders en Belgen. Wellicht wil Apple met lokale telecomoperators een aantal “iPad-geoptimaliseerde” abonnementsvormen aanbieden, en wacht de introductie totdat deze uitgekristalliseerd zijn.

Op de pagina met technische specificaties zien we dat Nederlands een van de negen talen is die standaard worden ondersteund (de Scandinavische talen bijvoorbeeld ontbreken vooralsnog), en dat geeft goede hoop op in elk geval een spoedige introductie van ten minste één iPad-model in onze regionen.

User Interface en interactie
De geruchtenmachines maakte ons in de weken voorafgaand aan het evenement attent op de “revolutionaire manier waarop je met de tablet interacteert”. Hoewel de gebruikersinterface van de iPad zonder meer prachtig is te noemen, en in een groot aantal gevallen specifiek gebruik maakt van de beeldschermruimte en multi-touch capaciteiten van het apparaat (zoals in de spectaculaire Foto’s applicatie), is er nauwelijks sprake van vormen van interactie die echt vernieuwend kunnen worden genoemd. Deze vormen van bediening kennen we immers al van iPhone.

Persoonlijk had ik grotere verwachtingen van het Home-screen van de iPad. Deze exacte kopie van het Home-scherm op de iPhone steekt op het gigantische 10-inch scherm van de iPad wat karig af.

Ik hou sterk rekening met de mogelijkheid dat OS 4.0 hier verandering in gaat brengen (zowel voor iPhone als iPad), en zoals hierboven uiteengezet waag ik me aan de voorspelling dat de iPad nog voor de levering van deze extra functionaliteit zal worden voorzien.

Voor wat betreft gebruikersinterface zien we dat Apple op de iPad bewust niet gekozen heeft voor een complexe interface met verschillende overlappende vensters zoals op een desktopcomputer, maar toch de single-task interface van de iPhone iets wilde verbreden. In diverse applicaties, waaronder Mail, zien we een soort heads-up venstertje met keuze-opties verschijnen wanneer er op een bepaalde knop wordt gedrukt. De iPad, hoewel qua gebruik zeer sterk nijgend naar de iPhone, voegt op deze manier toch enkele elementen uit de desktop toe aan de interface.

Geen Flash, Windows Media, andere codecs
Voor wat betreft de ondersteuning van andere dan door Apple-gesanctioneerde video- en audio-codecs lijkt de iPad als twee druppels water op zijn kleine broers, de iPhone en iPod. Waar een volledige desktopcomputer zoals een Mac geschikt is voor het weergeven van alle videoformaten, zolang de gebruiker maar bereid is om er de jusite decodeersoftware voor te installeren, zijn de iPhone en iPod hierin beperkt.

Het synchroniseren van video- en audiobestanden verloopt bij de iPad eveneens via iTunes, en alleen de formaten waar iTunes mee overweg kan zullen worden overgezet naar de iPad.

Dit houdt in dat videobestanden in Windows Media formaat op bijvoorbeeld een website niet kunnen worden getoond. Hetzelfde geldt voor plugins als Silverlight en Flash. De Safari-browser op de iPad zal op dezelfde manier niet-thuis geven bij Flash op websites zoals de iPhone dat nu doet. Evenals bij de iPhone is dit voor YouTube ondervangen door de gebruikers speciale versies van de videobestanden aan te bieden waardoor deze toch kunnen worden bekeken. Voor het gros van de andere websites waarop Flash video wordt gebruikt houdt het in dat de iPad-gebruiker het zonder deze beelden zal moeten stellen.

Ik verwacht overigens dat de populariteit van de iPhone, en wellicht de komst van iPad, de populariteit van Flash onder druk zullen zetten, of in elk geval van het gebruik ervan op een dusdanige manier dat de bezoeker van de website niet zonder zou kunnen. Als een heel groot probleem zie ik het ontbreken van Flash dus niet. Over de reactie van Adobe op de houding van Apple, en de manier waarop ze toch een graantje van het App Store-succes willen meepikken, schreef ik eerder iets bij de buren.

Video-output alleen analoog
De dock-connector op de iPad is door middel van de juiste adapter geschikt voor het uitvoeren van videobeelden in composiet, component of VGA-sginaal. Alleen applicaties die hiervoor geschikt zijn gemaakt, leveren daarwerkelijk een videosginaal via deze adapters. Hiertoe behoort bijvoorbeeld de nieuwe Keynote-app van Apple, maar ook developers kunnen in de nieuwe SDK hun programma’s geschikt maken voor externe videoweergave. Dit was tot nu toe in de iPhone SDK niet toegestaan.

Opmerkelijk is dat de video-uitvoer beperkt blijft tot deze drie analoge standaarden. Moderne standaarden als HDMI, DVI en DisplayPort worden niet ondersteund. Dat houdt ondermeer in dat een Apple Cinema Display, of de video-ingang van de nieuwe 27-inch iMac, niet kunnen worden gebruikt voor weergave van videobeelden uit de iPad. Dit leidt tot een opmerkelijke inconsequentie in het Apple-productaanbod. De VGA-uitgang is echter een mooie toevoeging, en kan beelden uitvoeren in een maximale resolutie van 1024×768

In hoeverre de video-uitgang gebruikt kan worden voor het weergeven van andere beelden dan de beelden die op het scherm van de iPad zelf worden getoond, is nu nog niet duidelijk. Mocht dit mogelijk zijn, dan is het interessant om te kijken of de hardware in het apparaat krachtig genoeg is om bijvoorbeeld 3D-games te kunnen realiseren waarbij beelden worden getoond op een TV-scherm, én aanvullende beelden op het scherm van de iPad zelf.

Geen camera, wel microfoon
Tot verbazing van velen bleek de iPad niet te zijn uitgerust met een videocamera. Op zowel voor- als acherzijde siert de camera in afwezigheid. Apple rekende video-conferencing blijkbaar niet tot de kerntaken van de iPad, of althans nog niet in deze iteratie.

Wel is er een microfoon aanwezig, wat in theorie de iPad geschikt zou maken voor telefonie en VoIP-toepassingen. Behoudens een minder restrictief beleid ten aanzien van het op de achtergrond kunnen draaien van applicaties, zou het op deze manier dus mogelijk moeten zijn om een telefoongesprek te voeren terwijl je bijvoorbeeld aan een Pages-document werkt.

Kortom
De iPad is een geweldig apparaat, waarover veel valt te zeggen. Merk op dat deze opsomming slechts bestaat uit eerste indrukken na de eerste uren sinds de introductie. Duidelijk is dat het apparaat de gemoederen op diverse sites, discussiefora en Twitter (ikzelf laat mijn licht graag schijnen over deze en andere zaken via @JorgK) flink bezig zal houden.

Vanzelfsprekend zal One More Thing de komende dagen, weken en maanden bovenop de ontwikkelingen blijven zitten, en blijven we jullie op de hoogte houden. Al was het maar om onze eigen honger naar iPad-info te stillen.